به نقل از «ایسنا»

کتابخانه و موزه ملک، وقفی برای فرهنگ و تمدن ایران

تاریخ انتشار: ۷ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۲۸۵۹۷۰

ایسنا/خراسان رضوی نقش مجموعه‌های فرهنگی چون موزه‌ها و کتابخانه‌ها در جوامع بشری، نقشی بدیع، ماندگار و مروج ناب‌ترین پدیده‌های فرهنگی است، در این مجموعه‌ها اسناد معتبری از فرهنگ، هنر و تاریخ ارائه می‌شود که در عین بی‌زبانی به هزاران زبان سخن می‌گویند.

یکی از مجموعه‌های مورد توجه که در گسترش پدیده‌های فرهنگی نقش بسزایی دارند کتابخانه و موزه ملی ملک است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این ۲ مجموعه به عنوان نخستین موزه خصوصی ایران و یکی از ۶ کتابخانه بزرگ کشور در حوزه نسخه‌های خطی به حساب می‌آید که در ششم آبان ۱۳۴۶ وقف شده است.

حسین ملک در سن ۲۸ سالگی در مسیر بازگشت از مشهد به تهران میهمان حاکم وقت نیشابور شد. در این سفر، ملک نسخه‌ای از روی دیوان «ابن یمین فریومدی»، شاعر سده ششم هجری برای خود نوشت و در همان زمان بود که فکر ایجاد یک کتابخانه بزرگ در ذهنش جرقه زد. پس از این اقدام ملک شروع به گردآوری نسخه‌های خطی کرد و این کار تا جایی ادامه پیدا کرد که مردم نیز برای فروش کتاب‌های خطی و قدیمی خود به او مراجعه می‌کردند. این کار باعث شد که ملک در دهه‌های پایانی سده ۱۳ هجری کتابخانه‌اش را در مشهد بنیان بگذارد.

محمدکاظم ملک‌التجار ثروت انبوهی برای فرزندانش به یادگار گذاشته بود و حاج حسین ملک که روش متفاوتی را برای استفاده از میراثش انتخاب کرده بود، در ابتدا کتابخانه‌اش را از مشهد به خانه پدری در تهران منتقل کرد و منابع آن را در اختیار اهل علم گذاشت.

در ادامه این کار نیز با توجه به مراجعه پژوهشگران خارجی به کتابخانه، حاج حسین تصمیم گرفت موزه‌ای از سکه‌ها فرش‌ها، قلمدان‌ها تابلوهای نقاشی و ... که نشان‌دهنده تاریخ ایران است، راه‌اندازی کند. در نهایت در سال ۱۳۱۴ مجموعه کتابخانه و موزه ملی ملک بنیان گذاشته شد.

از آنجایی که حاج حسین ملک نگاهی خاص به گسترش کتابخانه و موزه ملی ملک داشت برای ادامه مسیر فرهنگی این مجموعه دارایی‌ها و زمین‌های بسیاری به ویژه در خراسان را وقف کرد تا از درآمد آن‌ها بودجه این ۲ مجموعه فرهنگی تامین شود. حاج حسین ملک قبل از فوت در سال ۱۳۵۱ رشد و شکوفایی این موقوفه فرهنگی را به آستان قدس رضوی سپرد.

آستان قدس رضوی نیز برای توسعه کتابخانه و موزه ملی ملک از سال ۱۳۶۴ بنای ساختمان جدید کتابخانه و موزه ملی ملک را در همین زمان آغاز کرد. عملیات ساختمانی بنای جدید در سال ۱۳۷۵ خورشیدی پایان یافت و پس از جابه‌جایی نسخه‌های خطی و کتاب‌ها و اشیای موزه‌ای از خانه تاریخی ملک در بازار بین‌الحرمین به ساختمان تازه در محوطه تاریخی باغ ملی، ساختمان تازه کتابخانه و موزه ملی ملک در سال ۱۳۷۶ هجری خورشیدی گشایش یافت و این ساختمان با معماری ایرانی- اسلامی میزبان مجموعه کتابخانه و موزه ملک شد.

این بخش در تهران یکی از مقاصد مهم‌ گردشگری به حساب می‌آید که همچنان پژوهشگران و دانشجویان فعال در حوزه فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی از آن بهره‌ می‌برند. این موزه در حال حاضر از ۱۱ تالار مانند «سکه، نشان و مدال»، «آثار خاندان غفاری و کمال‌الملک» «تک اثر»، «حاج حسین آقا ملک»، «خوش‌نویسی و نگارگری»، «آثار لاکی»، «آثار اهدایی بانو عزت‌ملک ملک»، «تمبر»، «هزارداستان»، «هنر و زندگی» و «علوم در ایران اسلامی»را شامل می‎شود.

در این مجموعه همچنین حدود ۲۰ هزار عنوان نسخه و رساله خطی و مجموعه‌ای از کتاب‌های چاپ سنگی، سربی و چاپی در موضوعاتی مانند دین، ادبیات، تاریخ و هنر ایرانی اسلامی به زبان‌های گوناگون در کنار نشریاتی از دوره قاجار تاکنون، هزاران برگ سند و بیش از صدها عنوان منبع دیداری و شنیداری در بخش کتابخانه آن نگهداری می‌شود.

کتابخانه و موزه ملی ملک از زمان تاسیس کارکردی دوگانه داشته است؛ حاج حسین ملک، خود نیز گفته است که وجود کتابخانه و موزه در کنار یکدیگر موجب می‌شود پژوهشگران هم‌زمان با بهره‌گیری از کتاب‌ها و نسخه‌های خطی، با تماشای آثار موزه‌ای و تاریخی، با فرهنگ پربار ایرانی-اسلامی آشنا شوند.

این همسایگی و همنشینی در سراسر روزگار فعالیت موقوفه موجب شده است عملکرد فرهنگی آن افزایش و گسترش یابد و آنچه در این میانه به چشم می‌آید، هم‌افزایی فعالیت‌های کتابخانه‌ای و موزه‌ای و نگاهی نو به مقوله تخصصی کتابداری و موزه‌داری است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: موزه کتابخانه و موزه ملی ملک موزه ملی ملک حاج حسین ملک وقف فرهنگ و تمدن فرهنگ ایرانی اسلامی تاريخ نسخ خطي کتاب چاپ سنگی خوشنويسي کتابخانه و موزه ملی ملک نسخه های خطی حاج حسین ملک کتاب ها موزه ای

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۲۸۵۹۷۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

همایش بین المللی تاریخ، فرهنگ و تمدن خلیج فارس برگزار شد

به گزارش خبرنگار مهر، دبیر علمی همایش بین‌المللی تاریخ، فرهنگ و تمدن خلیج فارس ظهر دوشنبه در این آئین گفت: از مجموع ۱۵۰ مقاله ارسالی به دبیرخانه این همایش ۵۰ مقاله برای ارائه در همایش پذیرفته شد.

حمید اسدپور افزود: این همایش به دلیل اهمیت بعد تجاری خلیج فارس، بازرگانی دریایی و حمل و نقل را محور اصلی خود قرار داده است.

اسدپور تصریح کرد: موضوع عمده مقالات دریافت شده متمرکز بر بنادر ایران و روابط تجاری ایران با دیگر کشورها است.

دبیر علمی همایش بین المللی تاریخ، فرهنگ و تمدن خلیج فارس با بیان اینکه این همایش در ۲ روز برگزار می‌شود، گفت: روز نخست همایش توجه به مسائل علمی و روز دوم به عنوان روز فرهنگی در نظر گرفته شده است.

وی ادامه داد: در روز علمی همایش، پژوهشگران داخلی و خارجی به ارائه مقالات می‌پردازند و در روز فرهنگی بازدید از آثار تاریخی استان برنامه ریزی شده است.

اسدپور بیان کرد: ۱۰ پژوهشگر خارجی از کشورهای عراق، هند، چین، روسیه و بنگلادش در این همایش حضور دارند.

دبیر علمی این همایش تصریح کرد: هدف همایش ایجاد و اتخاذ تدابیری برای ورود و مشارکت هرچه بیشتر مردم و بخش خصوصی در حوزه بازرگانی و حمل و نقل دریایی خلیج فارس است.

وی ادامه داد: این همایش بر ضرورت توجه بسیار جدی به تجارت دریایی از یک سو و سرمایه گذاری در زمینه حمل و نقل دریایی از طریق توسعه زیرساخت‌ها در بنادر و جزایر خلیج فارس تاکید دارد.

خیراندیش محقق و عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز در همایش تاریخ، فرهنگ و تمدن خلیج فارس با اشاره به تفاوت تجارت سبک و سنگین گفت: خلیج فارس در بخش تجارت سنگین بسیار استراتژیک است و باید مورد توجه قرار گیرد.

این محقق هم استانی تاکید کرد: ما برای ایجاد ثروت و اقتدار باید تجارت جهانی گذشته را احیا کنیم.

پنل‌های تخصصی انگلیسی و عربی همایش تاریخ، فرهنگ و تمدن خلیج فارس بعد از ظهر امروز برگزار می‌شود.

کد خبر 6092136